Jak wybrać buty w góry?

Wraz ze wzrostem popularności sportów górskich i rozwojem outdoorowej społeczności następuje coraz większa specjalizacja w produkcji butów wspólnie określanych mianem „turystycznych”.

Najogólniej rzecz ujmując, istnieją dziś buty zaprojektowany praktycznie do każdego rodzaju aktywności, a prosta klasyfikacja literowa (A-D) przestała je w sobie mieścić.

Popularność kategorii różni się pomiędzy krajami (na co wpływ ma chociażby charakter miejscowych pasm górskich), a w zależności od aktualnych trendów i przyjętych strategii, producenci kładą niejednolity nacisk na każdą z nich. Znajomość rodzajów i cech obuwia turystycznego pozwala zawęzić pole poszukiwań i wybrać te najwłaściwsze, tak by zapewniały maksymalną funkcjonalność, wygodę i bezpieczeństwo.


Sama świadomość mnogości górskich wyzwań i szerokiej gamy butów do nich zaprojektowanych jest pierwszym i kluczowym krokiem do dokonania prawidłowego wyboru. Zanim wybierzesz się do sklepu, szczerze odpowiedz sobie na podstawowe pytania odnośnie planowanego zastosowania.

Light Hiking

Buty za kostkę z serii Hiking przeznaczone są na dobrze utrzymane szlaki i w łatwiejszy teren. Najczęściej wykonane są ze skór zamszowych, często łączonych z gamą tkanin syntetycznych. Dosyć łatwo dopasowują się do stopy i są wystarczająco elastyczne, by nie wymagały specjalnego rozchodzenia przed wyjściem. Buty z tej kategorii posiadają konstrukcję zapewniającą prawidłową stabilizację stopy i ochronę wokół kostki (choć rzadko sięgają wysoko ponad nią), mają stanowić zabezpieczenie przed kurzem, błotem i zmiennymi warunkami atmosferycznymi (deszczem). Jakkolwiek trywialnie powyższe by nie brzmiało, buty tej kategorii wymagają odpowiednich usztywnień podeszwy, skutecznych systemów amortyzacji i najwyższej jakości materiałów gwarantujących wodoodporność, niezawodność i trwałość.


Hiking/Trekking/Explore

Przeznaczone na trudniejsze szlaki i w teren. Zdecydowanie lepiej sprawdzą się podczas dłuższych, wręcz kilkudniowych wycieczek. Wykonane są z grubszych skór, a w przypadku łączeń z tkaniną jest ona wyraźnie mocniejsza i odporniejsza na mechaniczne uszkodzenia. Zarówno podeszwa jak i całościowa konstrukcja buta są mniej elastyczne i zapewniają większe usztywnienie kostki.
Niektóre modele są dodatkowo podwyższane, co dla części użytkowników, nieprzyzwyczajonych do tego typu kroju, oznacza konieczność „adaptacji”. Można założyć, iż buty z tej serii wymagają nieco rozchodzenia, by w pełni dopasowały się do kształtu stopy.

Backpacking/Alpine

Buty te projektowane są z myślą o trudnym i zmiennym terenie na różnych wysokościach. Mają one zapewnić ochronę i komfort podczas długotrwałych trekkingów – także w warunkach zimowych (w połączeniu z rakami lub rakietami śnieżnymi). Zaawansowane technologicznie, wielowarstwowe podeszwy wykorzystują różnego rodzaju usztywnienia wewnętrzne zapewniające odpowiednią stabilizację i odporność, zarówno na wzdłużne jak i poprzeczne skręcenia.
Ogromnie istotnym elementem są także systemy amortyzujące w postaci modułów i warstw EVA i/lub PU. Konstrukcja cholewki ma w najwyższym stopniu chronić stopę przed pułapkami terenu i potencjalnymi kontuzjami, ma również gwarantować wytrzymałość i trwałość samego buta, tak aby sprostał wymaganiom długotrwałego, forsownego marszu w ciężkim terenie.
Z tych oto powodów buty z serii Alpine/Backpacking wykorzystują najgrubsze skóry (ponad 2,5 mm), często dodatkowo wzmacnianej gumowym otokiem. Inne charakterystyczne cechy to wyższy krój, minimalna ilość przeszyć, skórzane wykończenia w okolicach kostki, w pełni zintegrowany język, zróżnicowane haki stanowiące cały „system sznurowania”. Naturalną konsekwencją jest podwyższona waga, co w połączeniu ze sztywnością podeszwy i cholewki oznacza, iż część użytkowników będzie wymagała swoistego „treningu” przed pierwszym poważnym użyciem w terenie.

Mountaineering

Buty tej klasy projektowane są z myślą o górach wysokich, zimowej wspinaczce, ekspedycjach na wielotysięczniki. Z założenia noszone są więc w warunkach śniegu i lodu, w połączeniu z rakami.
Jeszcze niedawno kategoria ta opanowana była przez plastikowe skorupy, jednakże dynamiczny rozwój nowych technologii pozwolił na projektowanie także w tym segmencie butów całkowicie sztywnych – a znacznie lżejszych, zapewniających bardzo wysoki poziom wodoodporności – a przy tym „oddychających”. Cholewki butów w tej grupie tworzone są z różnego rodzaju kombinacji skór i tkanin syntetycznych. Często zintegrowane są z zewnętrznym ochraniaczem, w środku zaś miewają dodatkowe docieplenie. W pełni twarda podeszwa i odpowiednie elementy mocujące pozwalają na wpięcie raków automatycznych/półautomatycznych.


Które wybrać?

Pamiętaj, że pierwsze i najważniejsze pytanie, na jakie sam(a) musisz udzielić odpowiedzi to – gdzie i kiedy planujesz butów używać? Określ rodzaj terenu i warunki atmosferyczne, długość wypadów i wiążącą się z tym wielkość przenoszonego bagażu.
Jeśli skupiać będziesz się na popularnych szlakach w niższych górach, to lekkie i elastyczne buty spiszą się świetnie. Jeśli jednak teren ma być skalisty i nierówny, a na twych plecach spocznie wypakowany do granic możliwości plecak, potrzebujesz sztywniejszej podeszwy, która da ci dodatkową ochronę. Nie staraj się za wszelką cenę podpinać raków do wiosenno-letnich butów z serii Light Hiking, analogicznie – nie ma najmniejszego sensu byś na jednodniową letnią przechadzkę z bidonem u pasa zakładał/a pancerne buty z kategorii Backpacking.

Twój poziom i forma

Bardziej doświadczony turysta może pokusić się o wybór butów z lżejszej kategorii niż osoba dopiero odkrywająca uroki turystyki górskiej, nawet jeśli udadzą się w ten sam teren w identycznych warunkach pogodowych. Szczególnie jeśli jesteś całkowitym nowicjuszem, pamiętaj, aby celować „oczko wyżej” – wybrane buty mają zapewnić dobre wsparcie dla mało wytrenowanych stóp, kostek, ścięgien Achillesa i łydek. Także jeśli planujesz podnieść swoje górskie umiejętności stopniowo zwiększając wysokości, obciążenie i czas trwania wypadów upewnij się, że kupisz buty, które pozwolą Ci się rozwijać i będą spełniały oczekiwania również wtedy, gdy wejdziesz na nowy poziom...

Dokończenie artykułu: www.ceneria.pl.