Do wspinania trafiły natomiast z monachijskiej straży pożarnej za pośrednictwem Ottona “Rambo” Herzoga ok. 1910 r. Wówczas służyły wyłącznie do połączenia liny z punktem przelotowym. Przez sto lat ilość zastosowań znacznie się zwiększyła, zmieniła się również konstrukcja (korpusu, zamka i ramienia) i materiał, z którego są wykonane – ze stali na stopy lekkie (z krótkim tytanowym epizodem w dawnym Związku Radzieckim). Niemniej stalowe karabinki ciągle znajdują zastosowanie w ratownictwie i robotach wysokościowych.
RODZAJE KARABINKÓW I ICH WYTRZYMAŁOŚĆ
Obecnie norma europejska EN12275:1998 wyróżnia następujące rodzaje karabinków (i tylko takie możemy stosować do asekuracji):
– typu B (Basic) – do zastosowania w każdym miejscu łańcucha asekuracyjnego (wytrzymałość w osi długiej 20 kN, wytrzymałość poprzeczna 7 kN, wytrzymałość w osi długiej karabinka otwartego 7 kN, prześwit 15 mm).
– typu D (Directionel) – kierunkowe, czyli przeznaczone do użycia wyłącznie w ekspresach, jak np. DMM Mamba (wytrzymałość w osi długiej 20 kN, wytrzymałość poprzeczna: brak wymagań, wytrzymałość w osi długiej karabinka otwartego 7 kN, prześwit 15 mm).
– typu H – karabinki do asekuracji z półwyblinki, HMS (wytrzymałość w osi długiej 20 kN, wytrzymałość poprzeczna 7 kN, wytrzymałość w osi długiej karabinka otwartego 6 kN, prześwit 15 mm).
– typu X – karabinki owalne (wytrzymałość w osi długiej 18 kN, wytrzymałość poprzeczna 7 kN, wytrzymałość w osi długiej karabinka otwartego 5 kN, prześwit 15 mm).
– typu K (Klettersteig) – karabinki przystosowane do asekuracji na Via Ferrata czyli ubezpieczonych drogach turystycznych (wytrzymałość w osi długiej 25 kN, wytrzymałość poprzeczna 7 kN, wytrzymałość w osi długiej karabinka otwartego: karabinek jest zrywany na prętach o średnicy 16 mm zamiast 12 mm – 8 kN, wytrzymałość na łamanie 8 kN, prześwit 21 mm).
Wszystkie wyżej wymienione karabinki wymagają do otwarcia zamka siły nie mniejszej niż 5N.
– typu Q – karabinki typu maillon rapid: szybkie ogniwa, bez zamka i ramienia, tylko z nakrętką (wytrzymałość w osi długiej 25 kN, wytrzymałość poprzeczna 10 kN, wytrzymałość w osi długiej karabinka otwartego: brak wymagań, prześwit 15 mm).
Wspinacze używają również
karabinków pomocniczych, nieprzeznaczonych do asekuracji – np. małych karabinków z podaną wytrzymałością (zazwyczaj ok. 5 kN), małych maillonów i karabinków do noszenia sprzętu, zazwyczaj plastikowych, o wytrzymałości transporterów w uprzęży (5 daN).
Istnieje również
nieobligatoryjna norma UIAA121, która zawiera kilka dodatkowych wymagań dotyczących przekrojów poprzecznych i wytrzymałości zakrętek karabinków zabezpieczanych. Te, które spełniają wymagania normy, posiadają dodatkowo znak jakości UIAA.
Wytrzymałość karabinków w określonych warunkach wyznacza się przez badania niszczące wybranej partii – wszystkie mają spełnić wymagania normy. Część firm (jako pierwsza Wild Country) stosuje jednakże ostrzejsze kryteria, tzw. test 3Sigma (uwzględnia on rozrzut parametrów wytrzymałości). W wielkim uproszczeniu można powiedzieć, że taki test mówi nam, że co najmniej 99,865 % egzemplarzy danego modelu ma wytrzymałość wyższą od nominalnej.
Pomocniczymi testami są
badania nieniszczące, polegające na obciążaniu karabinków do połowy lub trzech czwartych wytrzymałości nominalnej.
Więcej informacji na temat karabinków - budowa, typy zamków, rodzaje zabezpieczeń, podział funkcjonalny karabinków itd. - znajdziecie w pełnej poradzie Wojciecha Wajdy w książce "100 porad GÓR".
Więcej porad: www.100poradgor.pl
