Wspomnienia... Wanda Rutkiewicz (1943-1992)

Od 1985 do 1991 roku zdobyła siedem szczytów 8-tysięcznych. Zginęła podczas wyprawy na Kanczendżongę w 1992 roku. Autorka filmów alpinistycznych oraz książek Zdobycie Gasherbrumów (1979) i Na jednej linie (1986).

Wanda Rutkiewicz (ur. 4 lutego 1943 – zm. 12 lub 13 maja 1992) - polska alpinistka i himalaistka, z zawodu elektronik (absolwentka Politechniki Wrocławskiej, 1965), jedna z najbardziej znanych Polek światowego himalaizmu, jako trzecia kobieta na świecie i pierwsza Europejka stanęła na Mount Everest, najwyższym szczycie Ziemi.
Zdobyła wiele znaczących szczytów m.in. północną ścianę Kieżmarskiego Szczytu, Augille du Grépon, Eiger (była 2 kobietą na świecie, której to się udało), Pik Lenina, Noszak, Gasherbrum III, Mount Everest, Lhotse... Niewątpliwie Wanda Rutkiewicz była jedną z najwybitniejszych himalaistek świata. Niestety nie osiągnęła swojej wymarzonej „gwiazdy”- Kangchenjungi.

Urodziła się na Litwie w miejscowości Pługiany, z domu Błaszkiewicz. Po II wojnie światowej z całą rodziną przeprowadza się do Wrocławia. Studiuje tu na Politechnice Wrocławskiej, kończąc z dyplomem inżyniera elektroniki pracowała w Instytucie Automatyki Systemów Energetycznych. Później przeniosła się do Warszawy, podjęła pracę w Instytucie Maszyn Matematycznych. W latach 1961-65 uprawiała wyczynowo siatkówkę, grała w I lidze (w 1965 w reprezentacji Polski). Wspinać się zaczęła w 1961 w skałkach, w Górach Sokolich, skałkach koło Jeleniej Góry, tam się zaczęła jej przygoda z górami, a od 1962 w Tatrach, gdzie przechodziła szereg trudnych dróg latem i zimą. Należała do Klubu Wysokogórskiego we Wrocławiu, a po 1973 roku, kiedy przeniosła się, do Klubu Wysokogórskiego w Warszawie.
Była rzeczniczką alpinizmu kobiecego i od początku dążyła do wspinania w zespołach kobiecych.
W 1968 z Haliną Krüger (-Syrokomską) przeszła wsch. filar Trollryggenu w Norwegii, w Alpach w zespołach kobiecych pokonała pn. filar Eigeru (1973) oraz w zimie pn. ścianę Matterhornu (1978), jedną z najpoważniejszych pn. ścian alpejskich.
W 1970 wzięła udział w wyprawie w Pamir, gdzie weszła na swój pierwszy siedmiotysięcznik - Pik Lenina, a w 1972 w Hindukuszu zdobyła Noszak (7492 m). W następnych latach uczestniczyła w licznych wyprawach w góry wysokie. Organizowała wyprawy kobiece i kierowała nimi, była także zapraszana do udziału w ekspedycjach międzynarodowych.
W 1975 była organizatorką i kierownikiem pierwszej polskiej kobiecej wyprawy (towarzyszyła jej także grupa męska) na Gasherbrumy w Karakorum, podczas której weszła na dziewiczy Gasherbrum III (7946 m, rekord wysokości pierwszego wejścia z udziałem kobiet), a zespół kobiecy osiągnął także 8-tysięczny Gasherbrum II.
W 1978 biorąc udział w międzynarodowej wyprawie, podczas której pełniła także funkcję zastępcy kierownika i filmowca, weszła na Mount Everest - była trzecią kobietą, pierwszą Polką (Polakiem, polski rekord wysokości) i Europejką na tym szczycie. Potem były następne wyprawy w Karakorum, Himalaje, Andy i kolejne wejścia: w Andach na Aconcaguę (6959 m) pd. ścianą w stylu alpejskim (1985); w Himalajach w zespole kobiecym na Nanga Parbat (8126 m) ścianą Diamir (1985).
Trzy razy wyruszała na K2 - weszła na szczyt w 1986 (1. wejście kobiece). W następnych latach dokonała wejść na kolejne 8-tysięczniki: Shisha Pangma (1987), Gasherbrum II (1989, wyprawa kobieca), Gasherbrum I (1990), Cho Oyu (1991) i Annapurnę pd. ścianą (1991).
Zamierzała zdobyć Koronę Himalajów - wszystkie 8-tysięczniki, weszła na 8 takich szczytów.        26 maja 1992 roku, wszystkie agencje powtórzyły za Reuterem informacje o zaginięciu w Himalajach polskiej himalaistki Wandy Rutkiewicz, która brała udział w wyprawie na szczyt trzeciej góry ziemi - Kangczendzongi (8586 m n.p.m.) Ostatni raz widziana była na wysokości 8200 -8300 metrów...