Nazwa ślepota śnieżna brzmi przesadnie dramatycznie, od ślepoty śnieżnej nie traci się wzroku. To oparzenie spojówki i rogówki wywołane promieniowaniem ultrafioletowym UV-B.
W górach jesteśmy narażeni na kilkakrotnie większe promieniowanie słoneczne niż na poziomie morza. Co 1000 metrów wysokości promieniowanie ultrafioletowe wzrasta o 6 – 8%. Dodatkowo śnieg odbija 85% promieniowania słonecznego. Dziura ozonowa również zwiększa narażenie na promieniowanie UV.
Jak uniknąć ślepoty śnieżnej?
Przede wszystkim należy nosić okulary z silnym filtrem UV przeznaczone do używania w warunkach wysokogórskich. Pamiętajcie o tym, że promieniowanie UV przenika przez chmury, więc okulary nosimy nie tylko w dni słoneczne, ale także w pochmurne. Okulary powinny być wyposażone w boczne osłonki oraz taśmę elastyczną lub linkę chroniącą przed ich zgubieniem. Dobrą dodatkową ochroną jest kapelusz z szerokim rondem. Na wyprawę wysokogórską powinniście zabrać dwie pary okularów lodowcowych lub okulary i gogle z filtrem UV, by w przypadku zniszczenia lub zgubienia jednej pary, drugą mieć w zapasie. W sytuacjach ekstremalnych okulary lodowcowe można zaimprowizować, używając do tego fragmentu karimaty, tektury lub plastiku z małymi dziurkami w środku, który należy do głowy przymocować repem lub taśmą gumową od karimaty. Niech w takich sytuacjach będą dla nas wzorem sposoby ochrony oczu wypracowane przez rdzennych mieszkańców Himalajów, którzy jeszcze w poprzednim stuleciu używali do ochrony oczu włosia i wełny jaka zwisających nad oczami.
Objawy
Objawy ślepoty śnieżnej pojawiają się po 4 – 12 godzinach od oparzenia, zazwyczaj w godzinach wieczornych lub w nocy – jeżeli są silne, mogą sprawić, że się obudzimy. Główne symptomy to ból oczu, który nasila się przy poruszaniu oczu i może być tak silny, że powoduje skurcz powiek, światłowstręt – czyli ból i mrużenie oczu w reakcji na światło, łzawienie, uczucie piasku w oku, zaczerwienienie oczu, opuchnięte powieki oraz ból głowy.
Leczenie
Leczenie polega przede wszystkim na zapewnieniu osobie chorej odpoczynku w ciemnym pomieszczeniu lub namiocie, co umożliwi chronienie oczu przed światłem. Oprócz przebywania w ciemnym pomieszczeniu poleca się założenie opatrunku na oczy także chroniącego przed światłem. Osoby noszące szkła kontaktowe powinny je usunąć. Należy stosować zimne okłady i przemywać oczy czystą wodą.
W leczeniu bólu stosuje się takie leki, jak Paracetamol w dawce 1g co 4 godziny lub Ibuprofen 400 mg co 8 godzin. W przypadku bardzo silnego bólu proponuje się Tramal, którego skutkiem ubocznym mogą, niestety, być nudności i wymioty.
Rozszerzenie źrenic ma efekt przeciwbólowy, dlatego poleca się stosowanie kropli rozszerzających źrenice, takich jak np. Tropicamidum 1% – 1 kropla do każdego oka 3 – 4 razy dziennie (nie wolno stosować u osób z jaskrą).
W celu ochrony oczu przed infekcją, która przy oparzeniu łatwiej może do nich wtargnąć, proponuje się stosowanie kropli do oczu Sulfacetamidum HEC lub maści do oczu Floxal – 1 kropla/dawka maści do każdego oka 3 – 4 razy dziennie. Dodatkowo możnastosować żel Corneregel przyspieszający gojenie – 3 razy dziennie.
Poleca się jednorazowe zastosowanie przy bardzo silnym bólu środka miejscowo znieczulającego, takiego jak np. Alcaine (nie można go stosować więcej niż jeden raz, ponieważ znacząco spowalnia gojenie i może sprzyjać uszkodzeniom mechanicznym rogówki).
Całkowite wyleczenie ze ślepoty śnieżnej zajmuje od 48 do 72 godzin. Ale przez ten czas jesteśmy wyłączeni z akcji górskiej, co na dużych wysokościach może oznaczać brak możliwości schodzenia w trudnych warunkach, co z kolei może zagrozić naszemu zdrowiu i ŻYCIU.
UWAGA !!!
Patrzenie na słońce bez okularów z filtrem wysokogórskim może spowodować uszkodzenie siatkówki – elementu oka odbierającego bodźce wzrokowe – i trwale uszkodzić wzrok.
Tekst: Robert Szymczak, medeverest.pl
Więcej na temat objawów i leczenia ślepoty śnieżnej w GÓRACH, nr 6 (181) czerwiec 2009.