Przeminęło z wiatrem - Trzy razy Murallòn

Trwa to już ponad tydzień. Przez ostatnie kilka dni na zewnątrz szaleje burza z wiatrem o sile huraganu. Śnieg oraz ponadmetrowej grubości lodowe ściany tłumią wszystkie dźwięki, nie wpuszczając równocześnie nawet promyka światła. Tkwimy tutaj niczym pogrzebani żywcem, uwięzieni w miejscu kompletnie nieprzystosowanym dla ludzkich istot. Mimo to znaleźliśmy się tutaj z własnej nieprzymuszonej woli, w dodatku trzeci raz z rzędu. Opętała nas bowiem pozornie nieosiągalna tysiącmetrowa ściana na końcu Patagońskiego Lądolodu. Dla nas stała się cenna jak klejnot. Zalecaliśmy się do niej niczym do pięknej kobiety. Za każdym razem o tej samej porze roku, w miesiącach listopad-grudzień 2003, 2004 i 2005 roku, zmagaliśmy się z podejściem do jej stóp i dwa razy zostaliśmy szorstko odtrąceni. Diwa Murallòn rzuciła na nas swój urok i w przypadku kolejnej porażki – nie bacząc na sens i logikę takiego postępowania – byliśmy gotowi wracać pod nią nawet cztery czy pięć razy. Tak długo aż podda się naszemu pożądaniu.

2003

2004

2005; fot. Klaus Fengler

POCZĄTKI
Lata temu zauroczyło mnie i Roberta zdjęcie Cerro Murallòn – góry prawie nieznanej nawet wśród wspinaczy ekspedycyjnych. Wielki, sześciusetmetrowy i w dużej części przewieszony filar, który przechodził w grań, prowadzącą do kolejnej czterystumetrowej ściany skalnej, stającej dęba niczym podcięta fala. Idealna linia charakteryzowała się niezrównanym pięknem i prostotą. Słowa wielkiego eksploratora Patagonii, Włocha Casimiro Ferrariego, jeszcze podsycały nasze apetyty: „Wprawdzie Cerro Torre jest górą, która odcisnęła na mnie największe piętno, a Fitz Roy był najtrudniejszy technicznie, to jednak to właśnie Cerro Murallòn jest szczytem, który poddał moje siły psychiczne i fizyczne najtrudniejszemu testowi”. Cóż to musiała być za góra, jeśli wielki Casimiro Ferrari tak się o niej wyrażał? Włoch był zmuszony do zorganizowania aż czterech ekspedycji od 1979 do 1984 roku, aby najpierw rozpoznać podejście pod Murallòn, a później pokonać imponujący północno-wschodni filar tej góry. W zmaganiach wspierało go wielu pomocników, ale ostatecznie szczyt osiągnął w towarzystwie Paolo Vitaliego i Carlo Alde.

Przed Casimiro Ferrarim tylko jedna ekspedycja wróciła spod Murallòn z sukcesem. Dowodził nią niestrudzony Eric Shipton, który wraz z partnerem Jackiem Ewerem i dwoma chilijskimi przewodnikami, Eduardo Gracia i Cedomirem Marangunic, osiągnął przedszczytowe plateau w styczniu 1961 roku. Ich droga od północnego-zachodu jest prawdopodobnie najłatwiejszą na górze. Jednak podczas ataku szczytowego pogoda była do tego stopnia fatalna, że do dziś pozostaje niejasne, czy zespół rzeczywiście osiągnął grzyb lodowy, stanowiący najwyższy punkt góry. Dlatego pierwsze wejście na Cerro Murralòn pozostaje zagadką. Jednak dla mnie i Roberta te detale nie mają znaczenia. Szczyt Murallòn tworzy kilometrowe plateau, które oferuje znikome trudności techniczne. Dlatego uważamy Shiptona i jego zespół za pierwszych zdobywców góry.

fot. Klaus Fengler

ODKRYWCY
W wielu przypadkach uwagi i opisy wspinaczy starszej generacji stanowią impuls, który popycha nowe pokolenie do podjęcia wyzwania. Uważam, że w najbliższej przyszłości alpinizm na najwyższym poziomie nie będzie zmierzał w kierunku „szybciej, wyżej i trudniej niż inni”. Miarą jakości wyczynu alpinistycznego przestanie być jego spektakularność, a stanie się nią kreatywność w wyborze podejścia i celu. Wciąż zostało do odkrycia mnóstwo nietkniętych przez alpinistów rejonów, które czekają na swoich pierwszych eksploratorów. Ich atrakcyjność polega na trudnej dostępności.

Pokolenie moje i Roberta, a przede wszystkim młodsi od nas wspinacze, znowu staną się odkrywcami. Wszystkie interesujące i dobrze znane góry jak Trango Tower czy Fitz Roy są już – lub wkrótce staną się – wyeksplorowane. Jednak za horyzontem wciąż znajdziemy ściany i szczyty, których nikt nigdy nawet nie sfotografował, ani nie opisał – niektóre z nich są wciąż czymś na kształt tworu wyobraźni. Te wizjonerskie cele czekają na odkrycie przez tych, którzy wyruszą ku nieznanemu w poszukiwaniu wymarzonej drogi. Oczywiście można pójść na łatwiznę i skorzystać z pomocy wyczarterowanego samolotu lub helikoptera. Jednak takie rozwiązanie zabiłoby ducha ekspedycji – unicestwiłoby widmo niepewności i przygody. Dla mnie logicznym rozwojem nowoczesnego alpinizmu wyprawowego jest praktyczna akceptacja filozofii, którą określam jako „by fair means”, polegającej na świadomym wyrzeczeniu się jak największej ilości „sztucznych” środków podczas podróży do najbardziej odległych rejonów oraz podczas samej wspinaczki.

NOWY CEL

Kiedy po raz pierwszy przestudiowaliśmy położenie geograficzne Cerro Murallòn, z uciążliwym podejściem i prawie nierozwiązywalnymi problemami logistycznymi, rozpaliło się w nas prawdziwe pożądanie zdobycia tej położonej na końcu świata gigantycznej bryły ze skały i lodu. Cerro Murallòn, zwane również „zapomnianą ścianą Patagonii”, wyrasta ponad horyzontem na południe od Fitz Roya i Cerro Torre niczym wielka forteca. Jej wysokość, 2831 metrów, nie jest imponująca. Jednak techniczne trudności i oddalenie od cywilizacji sprawiają, że przejście naszego filara jest prawdziwym wyzwaniem. Przedarcie się przez wymarłe pustkowie jest przygodą samą w sobie. Z tego też powodu ta góra nigdy nie będzie magnesem dla większej grupy ludzi, jak to się stało z sąsiednimi masywami Fitz Roy i Cerro Torre. Żaden z nas nie miał złudzeń, że przyjdzie nam się zmierzyć z kapryśną pogodą i wiatrem.

W 1994 roku Robert ustanowił rekord szybkości wejścia na Cerro Torre, osiągając jego wierzchołek w 16 godzin od opuszczenia bazy. Kilka lat wcześniej ja odbyłem chrzest ogniowy – choć w tym przypadku należałoby powiedzieć „lodowy” – podczas kręcenia filmu „Krzyk kamienia” Wernera Herzoga. Wiedzieliśmy, że znajdziemy raj na ziemi, który jednak w każdej chwili może przerodzić się w prawdziwe piekło. Zdawaliśmy sobie sprawę z ryzyka i przygotowywaliśmy się na najgorsze. Mimo to koszmar, jakiego doświadczyliśmy, znacznie przerósł nasze oczekiwania.

Pierwsza część linii, która stała się obsesją niemieckiego zespołu; fot. Klaus Fengler

2003 – PIERWSZA PRÓBA
Najkrótsza droga prowadząca z ostatniego przysiółka cywilizacji Estancia Christina pod Murallòn liczy sobie 40 kilometrów w linii prostej. Nasza ekipa, składająca się ze mnie, Roberta, kamerzysty Sebastiana i fotografa Klausa, potrzebowała na pokonanie tego dystansu prawie trzech tygodni. Wreszcie przepełnieni strachem stanęliśmy u stóp naszego filara. Od razu zdaliśmy sobie sprawę, że nie starczy nam sprzętu, a przede wszystkim czasu, aby osiągnąć szczyt planowaną drogą. Już wówczas obaj przysięgliśmy sobie po cichu, że wrócimy tu aby zmierzyć się z projektem. Tymczasem, na przekór wszystkiemu, udało nam się wytyczyć nową drogę prawą granią północnej ściany. Linia, którą zdołaliśmy pokonać w stylu alpejskim, liczyła sobie 1000 metrów i otrzymała wycenę 5.10+/M8. Nazwaliśmy ją The Lost World. Po zakończeniu akcji zdeponowaliśmy sprzęt u stóp naszego pierwotnego celu, którego realizację odłożyliśmy do następnego roku.