Buty górskie na zimę

Zwaliste jak góra, twarde jak skała i wygodne niczym kamyk w skarpecie – tradycyjne wyobrażenie o górskich butach na zimę wiele ma wspólnego ze słynną w środowisku himalaistów sztuką cierpienia. Tymczasem okres bolesnych doświadczeń, przynajmniej w obuwniczej materii, mamy szczęśliwie za sobą, natomiast nieprzerwanie pączkuje liczba aktywności, które pragniemy realizować w śnieżnej scenerii. A to sprawia, że trudno o jednolitą definicję cech, jakimi powinno wyróżniać się górskie obuwie na zimową porę.

Alpejskie wspinanie, długie lodowe drogi i mroźne biwaki pod rozgwieżdżonym niebem? A może coraz popularniejsza turystyka w stylu light & fast? Albo po prostu stare, niezawodne łazikowanie na rakietach, od bacówki do bacówki? Ile górskich pasji, tyle oczekiwań związanych z butami. Specjalistyczne modele wiele cech różni, zaskakująco sporo jednak też łączy.

NIEPRZEMAKALNOŚĆ I ODDYCHALNOŚĆ

Jedną z najważniejszych, uniwersalnych właściwości jest ochrona przed wilgocią. Przemoczone lub nawet wilgotne wewnątrz buty to w zimie nasz największyproblem. Dlaczego? Tu przydaje się odrobina fizyki – woda posiada około 20-krotnie większe przewodnictwo cieplne niż powietrze i tyleż razy szybciej wychładza organizm. Dlatego najważniejszą cechą butów, które chcemy wykorzystywać w zimowych warunkach – czyli wtedy, gdy najczęściej mamy do czynienia zarówno z niską temperaturą, jak i zwiększoną wilgotnością – jest ich nieprzemakalność. Uzyskujemy ją dzięki odpowiednim materiałom i konstrukcji (na przykład wysokiej cholewce z dodatkowym uszczelnieniem). To jednak nie wszystko, bowiem kolejnym źródłem wilgoci jesteśmy my sami. W zależności od wysiłku i temperatury otoczenia pocimy się mniej lub bardziej, jednak zjawisko to jest permanentne. Dlatego nasze zimowe buty, poza niewpuszczaniem wilgoci do środka, muszą też skutecznie odprowadzać jej nadmiar pojawiający się wewnątrz. W przypadku przemoknięcia butów i/lub nasiąknięcia skarpet – gdy nie mamy możliwości ich zmiany na suchy komplet – powinniśmy ratować się intensywnym wysiłkiem fizycznym, jednak organizm może nie poradzić sobie z dużą utratą ciepła.

IZOLACJA TERMICZNA

Jeśli pierwsza pozycja na liście jest odhaczona, możemy zastanowić się, jak ciepłe powinny być nasze buty. Planując działalność w wysokogórskich, zimowych warunkach, gdy na dodatek czeka nas sporo sytuacji statycznych (stanowiska, biwaki i tym podobne atrakcje), logicznie powinniśmy wybrać buty z solidną warstwą izolacji. Dobrze ocieplone musi być też obuwie przeznaczone do aktywności w rejonach polarnych. Jednak do turystyki w niższych górach, w naszej strefie klimatycznej, możemy używać modeli bardziej uniwersalnych (ale z wysoką cholewką), w których chodzimy też wiosną, jesienią... i na co dzień w mieście ;). W takich przypadkach do zapewnienia komfortu powinny wystarczyć cieplejsze skarpety i stuptuty. Turystyka górska uległa w ostatnich latach ewolucji i obecnie niewiele różni się od wycieczek biegowych. Do tej formy aktywności używamy butów możliwie lekkich, zapewniających stopom swobodę podczas naturalnego ruchu oraz praktycznie pozbawionych warstwy izolacji cieplnej – poza syntetyczną zazwyczaj tkaniną wierzchnią i wyściółką z membraną, nic więcej nie jest potrzebne do utrzymania odpowiedniej temperatury stóp podczas intensywnego ruchu. W każdego rodzaju obuwiu stosowanym w zimie ważna jest natomiast odpowiednia izolacja od podłoża. Tę najczęściej zapewnia, w przypadku lekkich modeli, dobrej jakości wkładka, na przykład wykonana z aerożelu. W butach przeznaczonych na trudne warunki potrzebna jest już specjalna konstrukcja śródpodeszwy.

KONSTRUKCJA

Podeszwa – w butach wysokogórskich powinna być dosyć sztywna, co pozwoli dobrze odizolować stopy od nierówności podłoża, odciąży je podczas wspinania i umożliwi zakładanie raków automatycznych lub półautomatycznych. Innowacyjnymi rozwiązaniami technicznymi zwiększającymi sztywność tej części buta są płytki z włókna węglowego umieszczone w podeszwie środkowej – lekkie i sprężyste, a zarazem sztywne w miejscach, które tego wymagają. Buty do aktywności w niższych górach nie muszą charakteryzować się nadmierną sztywnością, jednak pamiętajmy, że w zimie przydaje się ona znacznie bardziej niż latem, ponieważ ułatwia robienie stopni w twardym śniegu oraz korzystanie z raków lub rakiet śnieżnych. Obecnie trudno znaleźć obuwie outdoorowe, które nie posiadałoby warstwy amortyzującej w podeszwie środkowej. W tej roli najczęściej stosowane jest spienione tworzywo EVA, rzadziej poduszki powietrzne lub żelowe. Rzeźba bieżnika jest równie ważna, jak skład mieszanki gum, z której wykonana jest podeszwa. Dobrze wiemy, że opony zimowe posiadają inne właściwości fizyczne niż ich letnie odpowiedniki. Wiedzę tę potrafią wykorzystać także projektanci obuwia w szanujących się firmach. Dlatego coraz częściej przy nazwie podeszwy można znaleźć informację dodatkową, typu „winter” lub „mud & snow”, określającą optymalne przeznaczenie. Bez względu na to, czy stosujemy stuptuty, czy też preferujemy spodnie z przeciwśnieżnymi mankietami w nogawkach, wysokie cholewki butów zapobiegają przedostawaniu się śniegu do ich wnętrza. Ta akurat cecha łączy wszystkie prezentowane przez nas buty na zimę.

ADIDAS TERREX FAST R MID GTX

Lekkie buty turystyczne, umożliwiające szybkie przemieszczanie się w trudnym terenie. Średniej wysokości cholewka oferuje dużą swobodę ruchu stawu skokowego, a elastyczny „mankiet” z neoprenu zabezpiecza przed wnikaniem śniegu do wnętrza butów – oczywiście planując wycieczkę w głębszym śniegu, lepiej zaopatrzyć się w stuptuty. Lekka konstrukcja, duża mobilność w kostce, zapewniający amortyzację i dynamiczne przetaczanie stopy system Adiprene oraz przyczepna podeszwa Traxion – ten zestaw cech predestynuje Terrexa do szybkiej formy turystyki, połączonej nawet z bieganiem, na co zresztą wskazuje nazwa modelu. Cholewka wykonana jest z syntetycznego materiału, który od wewnątrz zabezpiecza membrana Gore-Tex, możemy więc liczyć zarówno na pełną ochronę przed wodą z zewnątrz, jak i na skuteczne odprowadzanie wilgoci ze środka. Zastosowane materiały, konstrukcja oraz system sznurowania umożliwiają precyzyjne dopasowanie butów, a masywne (jak na lekki model), oblane gumą czubki i zapiętki zapewniają solidną ochronę.

Cechy: wyściółka z Gore-Tex, kołnierz z neoprenu, system Formotion, antybakteryjna wkładka OrthoLite • Podeszwa: Traxion, guma Continental • Waga: około 435 g* • Cena: 749 zł

*Waga podana jest dla jednego buta w rozmiarze 42-43

AKU ULTRA LIGHT GTX

Damska wersja klasycznych, lekkich butów trekkingowych, przeznaczonych do wędrówek w umiarkowanie trudnym, górskim terenie. Od modelu męskiego odróżnia je precyzyjne dopasowanie do anatomii damskiej stopy i łydki, jednak zasadnicza konstrukcja pozostaje ta sama: zewnętrzna podeszwa Vibram Erica Everest gwarantuje dobrą przyczepność nawet do mokrego podłoża, natomiast odpowiednią amortyzację zapewnia śródpodeszwa wykonana z pianki EVA. Solidna cholewka uszyta została z wysokiej jakości skóry zamszowej, uzupełnionej przez wstawki z materiału Air 8000, które w połączeniu z membraną Gore-Tex Performance Comfort umożliwiają sprawne odprowadzenie wilgoci na zewnątrz i utrzymują optymalny mikroklimat. Precyzyjne, stabilne dopasowanie buta do stopy gwarantuje wygodny system wiązania.

 Cechy: wyściółka z Gore-Tex Performance Comfort, cholewka ze skóry zamszowej i materiału Air 8000 • Podeszwa: Vibram Erica Everest, amortyzacja – pianka EVA • Waga: około 440 g • Cena: 669 zł