Bezpieczeństwo lawinowe

Wiedzy lawinowej nigdy za wiele – wychodząc z tego założenia, postanowiliśmy przypomnieć podstawowe zasady dotyczące bezpiecznego poruszania się po górach zimą – przede wszystkim na nartach, ale także pieszo.

1. SKALA ZAGROŻENIA LAWINOWEGO

Skala opracowana przez TOPR może być w pewnym sensie myląca dla początkujących skiturowców i turystów górskich. Mimo że jest pięciostopniowa, za jej górną granicę powinniśmy uznać stopień trzeci, którego zagrożenie określone jest jako „znaczne”. Oznacza to, że na stromych stokach dość łatwo można wywołać lawiny, czasami mogą też one schodzić samoczynnie. TOPR zaleca wówczas poruszanie się wyłącznie po takich stokach, których nastromienie nie przekracza 35 stopni. Należy pamiętać, że jakiekolwiek wyjścia w góry są wówczas możliwe tylko dla doświadczonych narciarzy, wspinaczy i turystów.

Interpretując stopień zagrożenia, należy pamiętać, że jest on uśredniony! Oznacza to, że jeśli ogłoszono
„dwójkę”, to w niektórych miejscach zagrożenie może być „jedynkowe”, ale z pewnością są stoki, na których
jest „trójka”

Warto też śledzić komunikaty z kilku dni wstecz, żeby sprawdzić, jaka jest tendencja – taka informacja
przy drugim stopniu zagrożenia lawinowego z pewnością ułatwi decyzję, czy warto danego dnia iść w góry.

2.  LAWINOWE ABC

Wszyscy, którzy chcą wybrać się zimą w góry – niezależnie od tego, czy na nartach, czy pieszo – powinni mieć ze sobą tzw. lawinowe ABC, na które składa się detektor lawinowy, łopata i sonda. Jest to niezbędne minimum. Na rynku dostępne są różne modele detektorów, jeśli będziemy go pożyczać, warto przed wejściem na szlak upewnić się, że potrafimy z niego korzystać. Dobrze jest także mieć ze sobą apteczkę, kompas, telefon komórkowy i płachtę biwakową.

Sprzęt lawinowy

3. PLECAK WYPORNOŚCIOWY I AVALUNG

Plecak wypornościowy ma specjalne komory, które po pociągnięciu dźwigni napełniają się powietrzem, tworząc rodzaj poduszki powietrznej, która niejako zwiększa objętość narciarza przy zachowaniu jego masy, dzięki czemu pozostaje on na powierzchni lawiny.

Plecak wypornościowy - Avalung

Avalung umożliwia natomiast oddychanie pod śniegiem. Aby zadziałał, należy jeszcze przed przysypaniem wziąć ustnik do ust, a specjalny system oddzieli powietrze wdychane i wydychane, nasycone CO₂. Jest to bardzo istotne, bowiem bez avalunga przysypany narciarz oddycha cały czas tym samym powietrzem, w którym znajduje się coraz więcej dwutlenku węgla, którego stężenie wzrasta także we krwi – prowadzi to do senności, spowolnienia funkcji życiowych, a następnie ustania oddychania i obiegu krwi.

4. WYJŚCIE W GÓRY

Szczególnie niebezpieczny jest pierwszy dzień dobrej pogody po utrzymujących się złych warunkach. Długotrwałe mrozy również przedłużają wysoki stopień zagrożenia. Niebezpieczne są także odwilże, kiedy ocieplenie jest znaczne i przebiega bardzo szybko. Dużo bardziej bezpieczne jest stopniowe ocieplenie podczas suchej pogody.

Oczywiście na wycieczkę należy wyjść w kilka osób. Samotne poruszanie się zimą – niezależnie od tego, czy na nartach, czy pieszo – jest szczególnie niebezpieczne, ponieważ w razie wypadku nikt nie będzie w stanie udzielić nam pierwszej pomocy.

5. SZKOLENIA, LITERATURA

Przedstawione zagadnienia to jedynie wstęp do prawdziwej, pogłębionej lektury. Obecnie na rynku jest kilka wartych uwagi pozycji, które w rzetelny sposób prezentują zagadnienia powstawania lawin i poruszania się w zimowych warunkach. Niedawno ukazała się książka LAWINY. Poradnik dla narciarzy i turystów – kolejna, obok Kochaj śnieg – unikaj lawin, doskonała pozycja wydana przez Tatrzański Park Narodowy. Warto także zajrzeć do rozdziału „Bezpieczeństwo lawinowe” w pierwszym tomie 100 porad GÓR.

Szkolenie lawinowe

Ale nawet najlepsza wiedza teoretyczna nie zastąpi szkolenia, podczas którego w praktyce można przećwiczyć przyswojoną „na sucho” wiedzę. Bardzo ważne jest także jej częste odświeżanie i pogłębianie poprzez różnego rodzaju warsztaty doszkalające, dzięki którym wyćwiczyć można automatyzację czynności, a to z kolei może się okazać kluczowe podczas realnego zagrożenia utraty życia przez któregoś z zasypanych partnerów, kiedy będziemy zmuszeni do szybkiego działania pod ogromną presją czasu i w dużym stresie.

Numer GÓRY 11 (234) 2013